Comoren Investeringsboom: Onmiskenbare Kansen in 2025 en Daarbuiten

Inhoudsopgave

• Inleiding: Waarom nu investeren in Comoren?
• Economisch Overzicht & Belangrijke Groeisectoren
• Overheidsincentives & Investeringsbeleid
• Juridisch Kader en Belasting voor Buitenlandse Investeerders
• Navigeren door Compliance: Regelgevende Vereisten & Procedures
• Infrastructuur en Markttoegang
• Belangrijke Statistieken: Demografie, BBP en Handelsdata
• Risico’s en Uitdagingen: Wat Investeerders Moeten Weten
• Toekomstige Prognose: Projecties voor 2025–2030
• Conclusie & Actievaardige Volgende Stappen
• Bronnen & Verwijzingen

Inleiding: Waarom nu investeren in Comoren?

Investeren in Comoren in 2025 biedt een unieke set van kansen, aangedreven door recente beleidsreformen, regionale integratie en de strategische ligging van het land in de Indische Oceaan. De Unie van de Comoren, een eilandstaat, heeft actief geprobeerd om buitenlandse directe investeringen (FDI) aan te trekken als onderdeel van zijn nationale ontwikkelingsstrategie, in lijn met de Visie 2030 van de overheid van de Unie van de Comoren. Deze initiatief benadrukt economische diversificatie, verbeterde infrastructuur en de verbetering van het zakenklimaat.

Belangrijke juridische kaders zijn de afgelopen twee jaar versterkt om het vertrouwen van investeerders te ondersteunen. De Investeringcode, bijgewerkt om eerlijke behandeling en bescherming van buitenlandse investeerders te waarborgen, voorziet in repatriatie van winsten, garanties tegen onteigening en toegang tot internationale arbitrage in geschillen, zoals uiteengezet door het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking. Bovendien is Comoren lid van de Multilaterale Investeringsgarantieagentschap (MIGA) en het Internationaal Centrum voor Geschillenbeslechting inzake Investeringen (ICSID), wat extra waarborgen voor investeerders biedt.

Recente gebeurtenissen hebben de toewijding van de overheid aan hervorming onderstreept. De lancering van de “One-Stop Shop” voor bedrijfsregistratie in Moroni heeft administratieve belemmeringen verminderd, waarbij de oprichting van een bedrijf nu mogelijk is binnen 7-10 dagen, volgens de Agence Nationale pour la Promotion des Investissements (ANPI Comoren). Bovendien blijft de overheid de douaneprocedures moderniseren en de openbare diensten digitaliseren, met als doel zich aan te passen aan regionale normen die zijn vastgesteld door de Gemeenschappelijke Markt voor Oost- en Zuid-Afrika (COMESA).

Belangrijke statistieken benadrukken het zich ontwikkelende investeringsklimaat in Comoren. De FDI-instroom steeg in 2023 met ongeveer 15%, vooral in sectoren zoals hernieuwbare energie, toerisme en landbouw (Banque Centrale des Comores). De jonge demografie van het land—with meer dan 60% van de bevolking onder de 25—biedt een dynamische beroepsbevolking en een groeiende consumentenmarkt.

Met het oog op 2025 en daarna is de vooruitzichten voor investering in Comoren positief, maar afhankelijk van voortdurende hervormingen en politieke stabiliteit. Prioriteitssectoren die door de overheid zijn geïdentificeerd, omvatten infrastructuur, blauwe economie, agribusiness en ecotoerisme. Naleving van anti-corruptiemaatregelen en harmonisatie met internationale normen—gecontroleerd door de Commissie voor Controle van Overheidsfinanciën—wordt verwacht verdere transparantie en bescherming van investeerders te verbeteren.

Samenvattend positioneert Comoren zich als een opkomende bestemming voor investeringen in de Indische Oceaan regio, waarbij het juridische hervormingen, regionale integratie en demografische trends benut. Vroegtijdige toetreders in 2025 kunnen profiteren van eerste-voordeel terwijl het land zijn economische transformatie-agenda vordert.

Economisch Overzicht & Belangrijke Groeisectoren

Comoren, een eilandstaat in de Indische Oceaan, heeft economische hervormingen en ontwikkelingsinitiatieven nagestreefd om buitenlandse investeringen aan te trekken en duurzame groei te bevorderen. Met ingang van 2025 is de macro-economische vooruitzicht van het land voorzichtig optimistisch, aangedreven door de inspanningen van de overheid om het zakenmilieu te verbeteren en de economie te diversifiëren. De BBP-groei wordt verwacht om gematigd te blijven, met de Banque Centrale des Comores die een gestage stijging van de economische activiteit in de afgelopen drie jaar rapporteert.

Belangrijke groeisectoren die zijn geïdentificeerd voor investeringen zijn landbouw, visserij, toerisme en hernieuwbare energie. Landbouw blijft de ruggengraat van de Comorese economie, goed voor meer dan 40% van het BBP en het merendeel van de beroepsbevolking. Het land is de grootste producent ter wereld van ylang-ylang en exporteert ook vanille en kruidnagel. Recente initiatieven van het Comorese Ministerie van Economie, Industrie, Investeringen en Economische Integratie hebben zich gericht op het moderniseren van landbouwpraktijken en het verbeteren van waardeketens om de exportinkomsten te verhogen.

Visserij vormt een andere prioriteitssector, waarbij de overheid duurzame beheersmaatregelen uitvoert om het economische potentieel van haar exclusieve economische zone (EEZ) te maximaliseren. Het Ministerie van Visserij en Maritieme Zaken promoot actief partnerschappen voor waarde-additieverwerking en export van zeevruchten, met als doel te voldoen aan internationale normen en traceerbaarheidsvereisten.

Toerisme, hoewel onderontwikkeld, is een strategisch doel voor diversificatie. Het Ministerie van Toerisme en Handwerk heeft incentives gelanceerd voor milieuvriendelijke resorts en infrastructuurontwikkeling, gebruikmakend van de unieke biodiversiteit en culturele erfgoed van Comoren. De overheid heeft ook stappen ondernomen om visa-processen te vereenvoudigen en lucht- en zeeverbindingen te verbeteren.

Hernieuwbare energie—met name zonne-energie en geothermische energie—heeft aandacht getrokken vanwege de afhankelijkheid van het land van geïmporteerde fossiele brandstoffen en chronische energietekorten. De Nationale Instantie voor Energie en Water leidt projecten om het aandeel van hernieuwbare energie in het nationale elektriciteitsnet uit te breiden, en biedt kansen voor particuliere deelname onder nieuwe publiek-private samenwerkingsverbanden die in 2023 zijn ingevoerd.

De economische strategie van Comoren is onderbouwd door wettelijke hervormingen, waaronder de Investering Code (2023), die belastingvoordelen, garanties tegen onteigening en repatriatie van winsten voor buitenlandse investeerders biedt (Comoros Foreign Investment Center). Voortdurende verbeteringen in naleving van regelgeving en maatregelen tegen corruptie, onder toezicht van de Comorese Autoriteit voor de Bestrijding van Corruptie, zullen naar verwachting het vertrouwen van investeerders in de komende jaren versterken.

Samenvattend, hoewel Comoren uitdagingen kent in verband met infrastructuur en governance, bieden de gerichte sectoraal beleid en juridische hervormingen opkomende kansen voor investeerders die op zoek zijn naar duurzame groei in de Indische Oceaan regio.

Overheidsincentives & Investigingsbeleid

De overheid van de Unie van de Comoren heeft de prioriteit gegeven aan het aantrekken van buitenlandse directe investeringen (FDI) als een hoeksteen van haar nationale ontwikkelingsstrategie, vooral onder haar nationale ontwikkelingsplan, het Plan Comores Emergent (PCE). Deze strategie, die loopt tot 2025 en daarna, is gericht op economische diversificatie, het creëren van banen en duurzame groei, met een nadruk op sectoren zoals toerisme, landbouw, visserij en hernieuwbare energie.

Het juridische kader voor investeringen is verankerd in de Investeringcode (Loi n° 08-014/AU du 5 juin 2008), die gelijke behandeling voor buitenlandse en binnenlandse investeerders garandeert, bescherming biedt tegen onteigening en de mogelijkheid tot repatriatie van winsten en kapitaal. De Agence Nationale pour la Promotion des Investissements (ANPI) fungeert als een enkel loket voor investeerders, faciliteert administratieve processen en biedt informatie over investeringen en nazorgdiensten (Agence Nationale pour la Promotion des Investissements).

• Belastingvoordelen: De Investeringcode voorziet in aanzienlijke belastingvoordelen, waaronder vrijstellingen van douanerechten, btw en vennootschapsbelasting voor kwalificerende investeringen tijdens de opstartfase, waarbij de duur en omvang afhankelijk zijn van de omvang en sector van de investering.
• Speciale Economische Zones (SEZ): De overheid ontwikkelt SEZ’s om verbeterde fiscale incentives, vereenvoudigde douaneprocedures en specifieke infrastructuur voor investeerders aan te bieden, zoals uiteengezet door het Ministerie van Economie, Industrie en Investeringen (Ministère de l’Économie, de l’Industrie, et des Investissements).
• Sectoraal Incentives: Gerichte beleid ondersteunt strategische sectoren. Zo profiteren de visserij- en toerismesector van publiek-private samenwerking schema’s en specifieke faciliterende maatregelen.

Naleving wordt gereguleerd via de Code Général des Impôts en sector-specifieke wetten. Investeerders moeten hun bedrijf registreren bij het Registre du Commerce et du Crédit Mobilier, relevante sectorale autorisaties verkrijgen en zich houden aan anti-witwas- en milieunormen zoals voorgeschreven door de Banque Centrale des Comores en het Ministère de l’Environnement (Banque Centrale des Comores).

Belangrijke statistieken geven aan dat de FDI-instroom bescheiden blijft, maar positief is, met de ANPI die een stijging van 15% op jaarbasis in 2024 rapporteert, voornamelijk in toerisme en agro-industrie. De vooruitzichten voor 2025 en de daaropvolgende jaren zijn voorzichtig optimistisch, versterkt door voortdurende juridische hervormingen, infrastructuurinvesteringen en regionale integratie-inspanningen binnen de Indische Oceaan Commissie. Investeerders moeten echter rekening houden met aanhoudende uitdagingen, waaronder beperkte infrastructuur en administratieve capaciteit, evenals de noodzaak voor voortdurende verbetering van regelgeving.

Juridisch Kader en Belasting voor Buitenlandse Investeerders

Het juridische kader voor buitenlandse investeringen in Comoren is gevormd door inspanningen om internationaal kapitaal aan te trekken terwijl er regulatoire toezicht is. De belangrijkste wetgeving die buitenlandse investeringen regelt is de Investeringcode (Wet nr. 95-011/AF), die garanties biedt voor de bescherming van investeerders, het recht om winsten te repatriëren en gelijke behandeling voor binnenlandse en buitenlandse investeerders. Recente wijzigingen hebben zich gericht op het stroomlijnen van administratieve procedures en het versterken van geschillenbeslechtingsmechanismen, in lijn met de toewijding van de overheid om het ondernemersklimaat te verbeteren.

Buitenlandse investeerders zijn verplicht om hun projecten te registreren bij de Comoren Investering Promotie Agentschap (Agence Nationale pour la Promotion des Investissements—ANPI). Deze instantie fungeert als het primaire contactpunt en helpt met licenties, vergunningen en naleving van sector-specifieke regels. Bovendien is Comoren lid van de Organisatie voor Harmonisatie van Bedrijfsrecht in Afrika (OHADA), wat betekent dat de commerciële wetten van het land—waaronder bedrijfsvorming, insolventie en arbitrage—geharmoniseerd zijn met regionale normen, wat juridische voorspelbaarheid biedt voor buitenlandse ondernemingen.

Belastingen voor buitenlandse investeerders worden geregeld door de Algemene Belastingcode. De vennootschapsbelasting bedraagt 35%, terwijl de btw is vastgesteld op 10%. De Investeringcode biedt echter incentives voor gekwalificeerde projecten, waaronder belastingvrije periodes van maximaal vijf jaar, vrijstellingen van invoerrechten voor kapitaalgoederen en verlagingen van de registratierechten voor onroerend goed. Om van deze voordelen te profiteren, moeten investeerders aanvragen indienen bij de ANPI en voldoen aan prestatie-eisen, zoals het creëren van banen en het verhogen van de lokale waardecreatie (Comoros Investment Promotion Agency).

Naleving wordt gecontroleerd door de Algemene Directie van Belastingen en relevante sectorale ministeries. Investeerders worden verwacht zich te houden aan de lokale arbeidswetten, milieunormen en anti-witwasregelgeving, volgens de Centrale Bank van de Comoren. Regelmatige belastingcontroles worden uitgevoerd en het niet-naleven van lokale regelgeving kan leiden tot sancties of intrekking van investeringsprivileges.

Statistisch gezien blijft de buitenlandse directe investering (FDI) in Comoren bescheiden, met stromen die gemiddeld minder dan $10 miljoen per jaar bedragen in recente jaren. De voortdurende hervormingen van de overheid, waaronder digitalisering van bedrijfsregistratie en verbeterde bescherming van investeerders, zijn gericht op het verhogen van de FDI-instroom tegen 2025–2027 (Comoros Investment Promotion Agency). De vooruitzichten voor buitenlandse investeerders zijn voorzichtig optimistisch, afhankelijk van politieke stabiliteit en de voortdurende uitvoering van juridische hervormingen.

Navigeren door Compliance: Regelgevende Vereisten & Procedures

Investeren in Comoren in 2025 vereist zorgvuldige navigatie door de zich ontwikkelende regelgevende omgeving van het land, vooral gezien recente hervormingen die gericht zijn op het bevorderen van een aantrekkelijker investeringsklimaat. Het juridische kader voor buitenlandse investeringen is voornamelijk uiteengezet in de Investeringcode, die voor het laatst is bijgewerkt in 2020, en die garanties biedt voor de bescherming van kapitaal, repatriatie van winsten en niet-discriminerende behandeling voor buitenlandse investeerders. Vanaf 2025 blijft de overheid de nadruk leggen op regelgevende transparantie en de toegankelijkheid van de zaak, met voortdurende hervormingen onder de auspiciën van het Ministère de l’Économie, des Investissements et de l’Énergie.

Belangrijke nalevingsprocedures omvatten het verkrijgen van een investeringscertificaat van de Agence Nationale pour la Promotion des Investissements (ANPI). Dit certificaat is een vereiste voor toegang tot incentives zoals douane- en belastingvoordelen. De ANPI opereert als een one-stop shop die is ontworpen om bedrijfsregistratie, licentiëring en vergunningverlening te stroomlijnen. Investeerders moeten een gedetailleerd businessplan, een bewijs van juridische oprichting en bewijs van financiële capaciteit indienen bij de ANPI, die samenwerkt met relevante ministeries om goedkeuringen te versnellen.

Buitenlandse investeerders moeten ook voldoen aan sector-specifieke regelgeving, vooral in strategische sectoren zoals telecommunicatie, banken en energie. Zo worden bank- en financiële diensten gereguleerd door de Banque Centrale des Comores, die anti-witwas- en prudentiële naleving afdwingt in overeenstemming met regionale normen. Milieu-naleving, met name voor projecten met potentiële ecologische impact, wordt beheerd door het Ministère de l’Environnement et des Forêts, dat milieueffectbeoordelingen en periodieke rapportages vereist.

Statistisch is de tijd voor bedrijfsregistratie verbeterd, met de ANPI die een gemiddelde verwerkingstijd van 15-20 werkdagen rapporteert vanaf eind 2024. De buitenlandse directe investerings (FDI) instroom heeft een opwaartse trend vertoond, met voorlopige gegevens van het Ministerie van Economie die een stijging van 12% op jaarbasis in 2024 aangeven, voornamelijk in toerisme, landbouw en infrastructuur.

Met het oog op de toekomst wordt verwacht dat het nalevingslandschap in Comoren robuuster zal worden naarmate de overheid haar Nationale Ontwikkelingsplan 2030 uitvoert. Belangrijke hervormingen die in de komende jaren worden verwacht, omvatten verdere digitalisering van administratieve procedures, de introductie van online licenties en verbeterde mechanismen voor investeerdersbescherming. Deze ontwikkelingen, in combinatie met voortdurende verplichtingen tot transparantie en het stroomlijnen van regelgeving, positioneren Comoren als een steeds toegankelijkere en gereguleerde omgeving voor buitenlands kapitaal.

Infrastructuur en Markttoegang

Comoren, een eilandstaat in de Indische Oceaan, bevindt zich in een vroege fase van infrastructuurontwikkeling, wat direct invloed heeft op het investeringsklimaat. Recente inspanningen van de overheid hebben getracht de basisinfrastructuur te verbeteren en de markttoegang te vergroten, vooral door middel van openbare investeringen en de totstandbrenging van juridische kaders om buitenlandse directe investeringen (FDI) aan te trekken.

Belangrijke infrastructuuruitdagingen blijven bestaan in transport, energie en digitale connectiviteit. Volgens de Gouvernement de l’Union des Comores verwerken de belangrijkste havens van het land (vooral Moroni en Mutsamudu) het grootste deel van de internationale handel, maar beperkte capaciteit, verouderde apparatuur en logistieke knelpunten blijven de operaties belemmeren. Lopende projecten, sommige met ondersteuning van multilaterale instellingen, zijn gericht op het moderniseren van deze faciliteiten en het uitbreiden van de inter-eilandconnectiviteit.

Toegang tot elektriciteit en betrouwbaarheid zijn voortdurende zorgpunten, met de staatsutility SONELEC die periodieke tekorten en afhankelijkheid van geïmporteerde brandstoffen meldt. Het “Plan Comores Emergent” van de overheid geeft prioriteit aan investeringen in hernieuwbare energie en netverbeteringen, met incentives voor onafhankelijke energieproducenten in de zonne-energie- en waterkrachtsectoren. De Agence Nationale pour la Promotion des Investissements (ANPI) biedt informatie en begeleiding voor investeerders in infrastructuur, met de nadruk op vereenvoudigde procedures voor prioritaire projecten.

De digitale infrastructuur verbetert geleidelijk; de mobiele penetratie overschrijdt 80%, maar de dekking en betrouwbaarheid van breedbandinternet blijven achter bij regionale gemiddelden. De recente aanneming van de Wet Elektronische Communicatie (2023) stelt een regelgevend kader vast voor het liberaliseren van de telecomsector en het uitbreiden van de toegang tot breedband, onder toezicht van de Autorité Nationale de Régulation des Technologies de l’Information et de la Communication.

Comoren is lid van de Gemeenschappelijke Markt voor Oost- en Zuid-Afrika (COMESA), wat de voorkeurmarkttoegang biedt tot 21 Afrikaanse landen. De overheid heeft de douaneprocedures gestroomlijnd en de invoerrechten verlaagd als onderdeel van COMESA-verbintenissen, zoals uiteengezet door de Direction Générale des Douanes. Investeerders profiteren van tariefvrije toegang voor goederen die binnen de groep zijn geproduceerd, wat de exportkansen vergroot.

Met het oog op 2025 en daarna zijn de vooruitzichten voor infrastructuur en markttoegang voorzichtig optimistisch. De voortdurende hervormingen van de overheid, in combinatie met regionale integratie en gerichte donorsteun, worden verwacht om het investeringsklimaat te verbeteren. Investeerders moeten echter rekening houden met bestaande logistieke beperkingen en vereisten voor naleving van regelgeving, vooral in sectoren die hervormd worden.

Belangrijke Statistieken: Demografie, BBP en Handelsdata

Comoren, een eilandstaat in de Indische Oceaan, presenteert een bescheiden maar zich ontwikkelend economisch landschap voor investeerders. Vanaf 2025 wordt de geschatte bevolking geschat op ongeveer 920.000, wat een gestage jaarlijkse groei van ongeveer 2,2% weerspiegelt. De bevolking is overwegend jong, met ongeveer 60% onder de 25 jaar, wat een potentiële demografische dividend biedt voor toekomstige arbeidsmarkten en consumptiepatronen.

Het Bruto Binnenlands Product (BBP) blijft bescheiden, maar toont geleidelijke groei. In 2024 werd het nominale BBP van Comoren geschat op $1,3 miljard USD, met voorspellingen die een reële BBP-groeipercentage van 3,5% voor 2025 aangeven, ondersteund door projecten in infrastructuur, toerisme en landbouw. Het BBP per hoofd van de bevolking blijft laag op ongeveer $1.400 USD, wat zowel ontwikkelingsuitdagingen als kansen voor inclusieve investering benadrukt.

De structuur van de Comorese economie is voornamelijk agrarisch, met landbouw, bosbouw en visserij die ongeveer 40% van het BBP bijdragen en bijna 80% van de beroepsbevolking in dienst nemen. Belangrijke landbouwexporten zijn onder andere vanille (Comoren is een van de grootste producenten ter wereld), ylang-ylang en kruidnagel. Diensten, met name toerisme en terugzendingen van de Comorese diaspora, spelen ook een significante rol in het nationale inkomen.

Handelsdata illustreert een aanhoudend handelsevenwicht, aangezien invoer (voornamelijk voedsel, brandstof en vervaardigde goederen) consistent de uitvoer overtreft. In 2024 werden de totale exporten gewaardeerd op ongeveer $40 miljoen USD, terwijl de invoer meer dan $300 miljoen USD bedraagt. Frankrijk, de Verenigde Arabische Emiraten en Madagaskar behoren tot de belangrijkste handelspartners. De overheid blijft handelsfaciliteit en diversificatiestrategieën nastreven om de exportprestaties te verbeteren en buitenlandse investeringen aan te trekken.

Buitenlandse directe investeringen (FDI) blijven beperkt, met jaarlijkse FDI gemiddeld minder dan $10 miljoen USD in recente jaren. Echter, de aanneming van de Investering Code van 2023, die registratieprocedures stroomlijnt en belastingvoordelen biedt, is gericht op het verbeteren van het investeringsklimaat en het stimuleren van FDI in prioritaire sectoren zoals hernieuwbare energie, toerisme en agro-verwerking.

Met het oog op de toekomst is de economische vooruitzichten van Comoren voorzichtig optimistisch. De visie 2030 strategie van de overheid legt de nadruk op modernisering van infrastructuur, ontwikkeling van menselijk kapitaal en groei van de private sector. Voortdurende vooruitgang in deze gebieden, in combinatie met aanhoudende demografische trends, zal het investeringslandschap in 2025 en daarna vormgeven.

• Institut National de la Statistique et des Études Économiques et Démographiques
• Overheid van de Unie van de Comoren
• Banque Centrale des Comores
• Verenigde Naties Conferentie voor Handel en Ontwikkeling
• Internationaal Monetair Fonds

Risico’s en Uitdagingen: Wat Investeerders Moeten Weten

Investeren in Comoren biedt zowel kansen als aanzienlijke risico’s. Het land, een archipel in de Indische Oceaan, heeft stappen ondernomen om het investeringsklimaat te verbeteren, maar verschillende uitdagingen blijven bestaan. Investeerders moeten rekening houden met de juridische omgeving, nalevingsvereisten, politieke stabiliteit, economische volatiliteit en infrastructuurbeperkingen bij het beoordelen van kansen in Comoren voor 2025 en in de nabije toekomst.

• Juridische en Regelgevende Risico’s: Het juridische kader voor investeringen wordt beheerd door het Ministerie van Economie, Industrie, Investeringen en Economische Integratie, en de Investeringcode stelt incentives en bescherming vast. De handhaving van contracten en eigendomsrechten kan echter inconsistent zijn. Het rechtssysteem is vaak traag, en corruptie is door de publieke autoriteiten als een risico geïdentificeerd. Investeerders moeten zorgvuldig zijn bij het opstellen van contracten en lokale juridische bijstand zoeken die bekend is met Comorese wetgeving.
• Naleving en Transparantie: Comoren is lid van de Financial Action Task Force (FATF) en heeft hervormingen doorgevoerd om geldwitwassen en terrorismefinanciering te bestrijden. Echter, naleving van internationale normen blijft een werk in uitvoering. In 2022 heeft Comoren zich gecommitteerd tot verdere versterking van zijn anti-witwas- (AML) en bestrijding van terrorismefinancieringskaden, maar er blijven lacunes in praktische handhaving en toezicht.
• Politieke en Economische Stabiliteit: De politieke omgeving in Comoren kan volatiel zijn. Hoewel het grondwetsreferendum van 2019 en de daaropvolgende verkiezingen enige stabiliteit hebben gebracht, blijven politieke onzekerheid en sporadische onrust een zorg. De economische groei wordt verwacht gematigd te blijven, met een BBP-groei die jaarlijks op 3–4% wordt voorspeld, volgens Banque Centrale des Comores, maar de economie is kwetsbaar voor externe schokken, klimaatveranderingen en prijsfluctuaties in belangrijke sectoren zoals vanille en kruidnagel.
• Infrastructuur en Operationele Uitdagingen: Infrastructuurdeficieten—vooral in transport, energie en digitale connectiviteit—verhogen de operationele kosten en compliceren de logistiek. De overheid heeft ontwikkelingsprioriteiten uiteengezet in de nationale strategieën van het Ministerie van Planning en Regionale Ontwikkeling, maar de uitvoering blijft traag en sterk afhankelijk van donorfinanciering.
• Belangrijke Statistieken en Vooruitzichten: Buitenlandse directe investeringen (FDI) blijven laag, met een totaal van minder dan $50 miljoen jaarlijks in recente jaren, volgens Banque Centrale des Comores. De overheid blijft investeringen aanmoedigen door middel van incentives zoals belastingvoordelen en douanevrijstellingen voor goedgekeurde projecten. De vooruitzichten voor 2025–2027 zijn voorzichtig optimistisch, afhankelijk van vooruitgang op het gebied van governance, regelgeving en infrastructuurverbeteringen.

Samenvattend, Comoren biedt onbenutte potentieel, maar vereist dat investeerders navigeren door een complexe juridische, nalevings- en operationele risicolandschap. Grondige due diligence en voortdurende monitoring van de zich ontwikkelende regelgevende omgeving zijn essentieel voor het beperken van blootstelling.

Toekomstige Prognose: Projecties voor 2025–2030

Het investeringslandschap in Comoren tussen 2025 en 2030 staat op het punt van geleidelijke transformatie, ondersteund door recente regelgevende hervormingen, regionale integratie-inspanningen en ambitieuze nationale ontwikkelingsplannen. Het initiatief van de overheid, Visie 2030, heeft tot doel de economie te diversifiëren voorbij landbouw en remittances, gericht op sectoren zoals toerisme, visserij, hernieuwbare energie en financiële diensten. De aanneming van de nieuwe Investeringcode in 2022, die de bedrijfsregistratie stroomlijnt, belastingvoordelen biedt en de repatriatie van winsten garandeert, wordt verwacht dat de aantrekkelijkheid van het land voor buitenlandse investeerders zal vergroten (Overheid van de Unie van de Comoren).

Belangrijke juridische en nalevingsmaatregelen evolueren ook om aan te sluiten bij internationale best practices. Comoren heeft hervormingen doorgevoerd om het anti-witwassen (AML) en ter bestrijding van de financiering van terrorisme (CFT) kaders te verbeteren in lijn met aanbevelingen van de Intergouvernementele Actiegroep tegen Geldwitwassen in West-Afrika (GIABA). Bovendien is het land lid van de Gemeenschappelijke Markt voor Oost- en Zuid-Afrika (COMESA), wat grensoverschrijdende investeringen vergemakkelijkt en handelsgerelateerde regelgeving harmoniseert (COMESA).

Officiële statistieken tonen aan dat buitenlandse directe investeringen (FDI) blijven bescheiden maar op een opwaartse trend zijn. Volgens de Centrale Bank van Comoren bereikte FDI in 2023 ongeveer USD 20 miljoen, met prognoses voor 2025–2030 die een gestage groei voorspellen naarmate infrastructuurprojecten en publiek-private partnerschappen zich realiseren. De focus van de overheid op het verbeteren van het ondernemersklimaat—door middel van digitalisering van openbare diensten, modernisering van het rechtssysteem en versterking van eigendomsrechten—zou het vertrouwen van investeerders verder moeten versterken.

Er blijven uitdagingen bestaan, zoals beperkte infrastructuur, bureaucratische vertragingen en politieke onzekerheid. Echter, voortdurende partnerschappen met multilaterale instellingen en gerichte hervormingen worden verwacht deze risico’s geleidelijk te verminderen. De vooruitzichten voor 2025–2030 wijzen erop dat sectoren zoals ecotoerisme, duurzame visserij en hernieuwbare energie—met name zonne-energie en geothermische energie—verhoogde investeringskansen zullen zien, ondersteund door nieuwe juridische kaders en internationale samenwerking (Comorese Agentschap voor Hernieuwbare Energie).

Samenvattend, terwijl Comoren een grensmarkt blijft met inherente risico’s, suggereren recente juridische hervormingen, verbeteringen op het gebied van naleving en regionale integratie-inspanningen een voorzichtig optimistisch investeringsklimaat voor de komende periode.

Conclusie & Actievaardige Volgende Stappen

Investeren in Comoren in 2025 biedt zowel kansen als opmerkelijke uitdagingen. Recente wetgevende hervormingen en beleidsmaatregelen hebben de intentie van de overheid aangetoond om een aantrekkelijker milieu voor buitenlandse directe investeringen (FDI) te bevorderen. De aanneming van de nieuwe Investeringcode, in lijn met de ontwikkelingsagenda Visie 2030 van Comoren, biedt een kader van garanties voor investeerders, waaronder gelijke behandeling, repatriatie van winsten en bescherming tegen onteigening. De overheid van Comoren blijft prioriteit geven aan sectoren zoals toerisme, visserij, hernieuwbare energie en landbouw, die naar verwachting economische diversificatie en duurzame groei zullen aansteken.

Naleving van lokale regelgeving blijft een kritische overweging. Investeerders moeten ervoor zorgen dat zij voldoen aan de protocollen voor bedrijfsregistratie, belastingverplichtingen en sector-specifieke licenties, zoals toezicht gehouden door de Comoren Investering Promotie Agentschap (CIPA) en relevante ministeries. Bovendien zijn anti-corruptie- en anti-witwas-kaders versterkt in lijn met internationale normen, en investeerders wordt aangeraden robuuste compliance-programma’s te onderhouden om te voldoen aan de evoluerende verwachtingen van zowel lokale als internationale autoriteiten (Centrale Bank van Comoren).

Belangrijke statistieken weerspiegelen zowel de kleine omvang als het potentieel van de Comorese markt. De BBP-groei wordt verwacht gematigd te blijven, met de Centrale Bank van Comoren die groeipercentages tussen 2,5% en 3,5% tot 2025 projecteert, aangedreven door openbare infrastructuurprojecten en een toename van particuliere investeringen. Echter, logistieke beperkingen, beperkte toegang tot financiële middelen en administratieve inefficiënties blijven als obstakels die investeerders moeten navigeren.

Met het oog op de toekomst wordt verwacht dat de toetreding van Comoren tot internationale verdragen en de actieve deelname aan regionale organisaties zoals de Indische Oceaan Commissie en de Gemeenschappelijke Markt voor Oost- en Zuid-Afrika (COMESA) de markttoegang en de harmonisatie van regelgeving zullen vergemakkelijken. Niettemin zijn politieke stabiliteit en voortdurende uitvoering van hervormingen cruciaal voor het behoud van het vertrouwen van investeerders.

• Voer uitgebreide due diligence uit over sectorale regelgeving en wetten voor grondverwerving via officiële bronnen, waaronder CIPA en relevante ministeries.
• Neem vroegtijdig contact op met lokale juridische en compliance-adviseurs om ervoor te zorgen dat u voldoet aan de laatste investerings-, belasting- en anti-corruptiewetten.
• Volg updates van de Centrale Bank van Comoren met betrekking tot financiële regelgeving, valutawissel en kapitaalcontroles.
• Beoordeel kansen binnen prioritaire sectoren die zijn vastgesteld door de overheid van Comoren, gebruikmakend van incentives onder de nieuwe Investeringcode.
• Ontwikkel risicomitigatiestrategieën voor politieke en operationele risico’s, inclusief verzekering en lokale partnerschappen.

Samenvattend, hoewel Comoren opkomende kansen biedt voor investeerders in 2025 en daarna, zal succes afhangen van zorgvuldige navigatie van het juridische, regelgevende en operationele landschap, evenals doorlopende betrokkenheid bij officiële autoriteiten en naleving van evoluerende standaarden.

Bronnen & Verwijzingen

• Ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking
• Gemeenschappelijke Markt voor Oost- en Zuid-Afrika (COMESA)
• Intergouvernementele Actiegroep tegen Geldwitwassen in West-Afrika (GIABA)