Inhoudsopgave
- Inleiding: Het Evoluerende Landschap van het Arbeidsrecht in Lesotho
- Belangrijke Wetgevende Updates voor 2025 en Verder
- Essentiële Compliance: Navigeren door Nieuwe Werkplekverplichtingen
- Werknemersrechten en -bescherming: Wat verandert er?
- Belasting en Loonregels: Laatste Juridische Ontwikkelingen
- Geschillenbeslechting: Recente Jurisprudentie en Officiële Procedures
- Arbeidsmarkttendensen: Sleutelstatistieken en Arbeidsanalyse
- Sector-specifieke Impact: Mijnbouw, Landbouw en Diensten
- Overheidsinitiatieven en Hervormingsplannen (2025–2030)
- Toekomstperspectief: Verwachte juridische verschuivingen en Strategische Richtlijnen
- Bronnen & Referenties
Inleiding: Het Evoluerende Landschap van het Arbeidsrecht in Lesotho
Het landschap van het arbeidsrecht in Lesotho ondergaat een significante transformatie nu het land streeft naar afstemming van zijn juridische kader op internationale arbeidsnormen en het aanpakken van binnenlandse sociaaleconomische uitdagingen. De belangrijkste wetgeving die arbeidsverhoudingen in Lesotho reguleert, is de Arbeidscode Order Nr. 24 van 1992, die periodiek is gewijzigd om in te spelen op veranderende werkplekrealiteiten en ter versterking van de bescherming van zowel werkgevers als werknemers. In de afgelopen jaren heeft de regering de inspanningen om deze code te moderniseren, versterkt, met een focus op kritieke kwesties zoals eerlijke ontslagprocedures, anti-discriminatiemaatregelen en de bevordering van fatsoenlijk werk, vooral in sectoren zoals textiel en kleding, die centraal staan in Lesotho’s exporteconomie.
Belangrijke gebeurtenissen die de huidige omgeving vormgeven, zijn onder andere de voortdurende herziening van de Arbeidscode, met consultaties tussen het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid, vakbonden en werkgeversorganisaties. Deze hervormingen zijn gericht op het aanpakken van hiaten in de geschillenbeslechting, sociale bescherming en de rechten van kwetsbare groepen, waaronder vrouwen en jongeren. De ratificatie door het land van verschillende verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) in de afgelopen jaren onderstreept de toewijding van Lesotho aan deze doelstellingen. Opvallend is dat de overheid het voldoen aan de normen van de Internationale Arbeidsorganisatie met betrekking tot collectieve onderhandelingen en veiligheid op de werkplek heeft geprioriteerd.
Statistisch gezien is ongeveer 15% van de werkende bevolking in Lesotho werkzaam in de formele sector, met de kledingindustrie goed voor meer dan 40.000 banen, die voor het grootste deel door vrouwen worden vervuld (U.S. Department of Commerce). Compliantie met arbeidswetten blijft een belangrijk probleem, vooral met betrekking tot de handhaving van het minimumloon, de arbeidsomstandigheden en de preventie van oneerlijke arbeidspraktijken. Het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid heeft het aantal inspecties op de werkplek en de bemiddelingsdiensten bij geschillen verhoogd om de naleving van wettelijke vereisten te versterken (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
Met het oog op 2025 en verder, staat Lesotho voor zowel kansen als uitdagingen. De verwachte wijzigingen in de Arbeidscode zullen waarschijnlijk de juridische helderheid verbeteren en het investeringsklimaat van het land verbeteren door een meer voorspelbare en eerlijke arbeidsomgeving te bieden. Echter, aanhoudende problemen zoals hoge jeugdwerkloosheid, de noodzaak voor sterkere handhavingsmechanismen en de aanpassing aan mondiale verschuivingen in de toeleveringsketens zullen de veerkracht en responsiviteit van Lesotho’s arbeidsrechtskader op de proef stellen. Vervolg samenwerking tussen de overheid, sociale partners en internationale organisaties zal cruciaal zijn om ervoor te zorgen dat de evoluerende arbeidswetten van Lesotho effectief inclusieve economische groei en sociale rechtvaardigheid ondersteunen.
Belangrijke Wetgevende Updates voor 2025 en Verder
Het arbeidsrechtskader van Lesotho wordt momenteel geregeerd door de Arbeidscode Order, 1992 (zoals gewijzigd), die fungeert als de hoeksteen voor arbeidsnormen, geschillenbeslechting en bescherming van werknemers. In de afgelopen jaren heeft Lesotho een proces van juridische modernisering doorlopen, als reactie op evoluerende economische druk, internationale handelsvereisten en binnenlandse oproepen voor verbeterde werknemersrechten. Verwachte belangrijke wetgevende updates zullen het arbeidslandschap in 2025 en de daarop volgende jaren vormen.
Een van de meest gevolgrijke ontwikkelingen zijn de voorgestelde wijzigingen in de Arbeidscode, gedreven door Lesotho’s verbintenissen onder de African Growth and Opportunity Act (AGOA) en verschillende verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Ontwerpwetgeving die momenteel in overweging is, heeft als doel de bescherming tegen oneerlijk ontslag te versterken, een grotere gendergelijkheid op de werkplek te waarborgen en de procedures voor geschillenbeslechting te verbeteren. Deze hervormingen zullen waarschijnlijk het juridische kader van Lesotho nauwer afstemmen op internationale normen, waarmee zowel binnenlandse werknemers als de vitale textiele exportsector van het land worden ondersteund. Het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid heeft uitgebreide consultaties gehouden met werkgevers, vakbonden en het maatschappelijk middenveld om ervoor te zorgen dat de aanstaande wijzigingen zowel praktisch als inclusief zijn (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
De mechanismen voor naleving worden ook versterkt. De overheid heeft plannen aangekondigd om aspecten van arbeidsinspectie en rapportage te digitaliseren, met als doel de transparantie en handhaafbaarheid van arbeidsnormen te verbeteren. Deze inspanningen zijn vooral pertinent in de context van aanhoudende uitdagingen zoals informele werkgelegenheid, die naar schatting meer dan 60% van de beroepsbevolking omvat, en voortdurende zorgen over de veiligheid op de werkplek en kinderarbeid (Bureau van Statistiek).
Belangrijke statistieken benadrukken zowel de urgentie als de impact van deze hervormingen. De formele werkgelegenheidsgraad blijft onder de 20%, terwijl de textiel- en kledingsector ongeveer 45.000 werknemers in dienst heeft, voornamelijk vrouwen. Wijzigingen in lonen en naleving van minimumloon blijven omstreden, waarbij de overheid regelmatig tarieven herzie om de concurrentiepositie in balans te houden met levensstandaarden (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
Met het oog op de toekomst is de vooruitzichten voor Lesotho’s arbeidswetten een van voorzichtige optimisme. De verwachte wetgevende updates zullen waarschijnlijk de bescherming van werknemers verbeteren, de naleving bevorderen en de integratie van Lesotho in de wereldeconomie ondersteunen. Echter, effectieve implementatie en handhaving zullen blijvende kritieke uitdagingen blijven, vooral gezien de beperkte middelen van het land en de grote informele sector. Nauwkeurige monitoring door het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid, in samenwerking met internationale partners, zal essentieel zijn om de beloofde voordelen in 2025 en daarna te realiseren.
Essentiële Compliance: Navigeren door Nieuwe Werkplekverplichtingen
Het arbeidsrechtlandschap van Lesotho ondergaat een significante transformatie nu het land zijn arbeidsnormen afstemt op internationale conventies en reageert op veranderende economische druk. De hoeksteenwetgeving, de Arbeidscode Order Nr. 24 van 1992, biedt het fundamentele kader voor arbeidsverhoudingen en behandelt kwesties zoals arbeidsovereenkomsten, werktijden, lonen, beroepsveiligheid en geschillenbeslechting. Wijzigingen en nieuwe regels in de afgelopen jaren hebben zich gericht op het verbeteren van de bescherming van werknemers, het bevorderen van gendergelijkheid en het formaliseren van de aanzienlijke informele sector van het land.
In 2023 en 2024 heeft de overheid een reeks compliance-initiatieven geïmplementeerd die zowel lokale als buitenlandse werkgevers richten. Deze omvatten strengere handhaving van minimumloonbepalingen – die vanaf januari 2024 variëren van M2.000 tot M2.500 per maand, afhankelijk van de sector – en striktere controle op de formalisatie van contracten en het bijhouden van gegevens. Het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid vereist nu dat alle werkgevers gedetailleerde arbeidsregistraties bijhouden en regelmatig compliance-rapporten indienen, met verhoogde boetes voor niet-naleving.
Een belangrijke ontwikkeling is de uitrol van verplichte training op het gebied van beroepsgezondheid en -veiligheid (OHS) in risicovolle sectoren, met name in de productie en textiel. De overheid heeft, in samenwerking met de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), lopende capaciteitsopbouwinitiatieven en inspecties op de werkplek gelanceerd, wat heeft geleid tot een merkbare stijging in gerapporteerde nalevingsgevallen en corrigerende maatregelen sinds eind 2023.
De voortdurende arbeidshervormingen van Lesotho worden ook gevormd door de verplichtingen van het land onder de African Continental Free Trade Area en de geschiktheidseisen voor handelsakkoorden zoals de African Growth and Opportunity Act (AGOA). In deze context hebben naleving van anti-discriminatiestatuten en preventie van oneerlijk ontslag hernieuwde aandacht gekregen. Het Lesotho Labour Appeal Court blijft belangrijke precedenten vaststellen met betrekking tot procedurele billijkheid, vakbondrechten en remedies voor onrechtmatige beëindiging.
Statistisch gezien biedt de formele werkgelegenheid sector werk aan ongeveer 230.000 mensen, waarbij vrouwen meer dan 50% van de beroepsbevolking in de textielindustrie uitmaken (Bureau van Statistiek Lesotho). Informele werkgelegenheid blijft echter wijdverspreid, wat de push van de overheid voor grotere formalisering aanstuurt. Met het oog op 2025 en verder, moeten werkgevers anticiperen op verdere digitalisering van compliance-processen, verhoogde inspecties op locatie en strengere handhaving van loon- en veiligheidsnormen. Het bijhouden van deze evoluerende verplichtingen – en proactief interne beleidslijnen bijwerken – zal essentieel zijn voor juridische naleving en operationele veerkracht in het dynamische regelgevingsklimaat van Lesotho.
Werknemersrechten en -bescherming: Wat verandert er?
Het arbeidsrechtskader van Lesotho ondergaat een significante transformatie nu het land zich nauwkeuriger afstemt op internationale arbeidsnormen en binnenlandse arbeidsuitdagingen aanpakt. De Arbeidscode Order Nr. 24 van 1992 blijft de primaire wetgeving die de rechten van werknemers regelt, maar de afgelopen jaren hebben een reeks wijzigingen en voorstellen gezien die gericht zijn op het versterken van de bescherming van werknemers, het vergroten van de naleving en het bevorderen van veiligere en eerlijkere werkplekken.
In 2023 en 2024 heeft de regering van Lesotho, via het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid, consultaties geïnitieerd voor een uitgebreide herziening van de Arbeidscode. Voorgestelde wijzigingen richten zich op verschillende kerngebieden: het versterken van anti-discriminatiebepalingen, het verbeteren van zwangerschaps- en vaderschapsverlof, het verduidelijken van regels met betrekking tot oneerlijk ontslag en het introduceren van verbeterde bescherming voor kwetsbare groepen zoals huishoudelijk personeel en degenen in de informele sector. Deze hervormingen hebben als doel aanhoudende hiaten aan te pakken die in periodieke beoordelingen door de Internationale Arbeidsorganisatie zijn benadrukt.
Naleving van basisarbeidsnormen blijft een uitdaging, vooral in Lesotho’s textiel- en kledingsector – de grootste formele werkgever, met ongeveer 40.000 werknemers in 2023. Deze sector is onderworpen aan voortdurende controle met betrekking tot loon niveaus, veiligheid op de werkplek en vakbondrechten. De overheid heeft, in samenwerking met de Lesotho National Development Corporation en internationale kopers, aanvullende monitoring- en nalevingsmechanismen geïmplementeerd, waaronder het Better Work Lesotho-programma, om te zorgen voor naleving van zowel nationale als internationale normen (Better Work Lesotho).
Belangrijke statistieken benadrukken de urgente behoefte aan deze hervormingen: het officiële minimumloon voor textielarbeiders was vastgesteld op M2.324 per maand in 2024, maar veel werknemers rapporteren uitdagingen bij handhaving en tijdige betaling. Arbeidsgeschillen en klachten bij de Directie Geschillenpreventie en -oplossing (DDPR) zijn gestaag toegenomen, wat wijst op stijgende bewustwording van juridische rechten onder werknemers en werkgevers (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
Met het oog op 2025 en verder, is het vooruitzicht voor werknemersrechten en -bescherming in Lesotho met voorzichtig optimisme te beschrijven. De verwachte goedkeuring van de herziene Arbeidscode zal waarschijnlijk het juridische kader van Lesotho dichter bij internationale normen brengen, de transparantie in arbeidsrelaties vergroten en de remedies voor benadeelde werknemers verbeteren. Echter, effectieve implementatie en handhaving – vooral in de informele sector – blijven kritieke uitdagingen die de overheid moet aanpakken om ervoor te zorgen dat juridische hervormingen zich vertalen in betekenisvolle veranderingen voor de beroepsbevolking van Lesotho.
Belasting en Loonregels: Laatste Juridische Ontwikkelingen
Het arbeidsrechtskader van Lesotho heeft in de afgelopen jaren aanzienlijke veranderingen ondergaan, vooral met betrekking tot belasting en looncompliance, nu de overheid zich richt op het verbeteren van de transparantie, het versterken van de bescherming van werknemers en het afstemmen op internationale arbeidsnormen. De hoeksteenwetgeving is de Arbeidscode Order 1992 (zoals gewijzigd), die belangrijke aspecten van de tewerkstelling reguleert, waaronder contracten, lonen, werktijden en geschillenbeslechting. Tegelijkertijd vormen de Income Tax Act 1993 (zoals gewijzigd) en daaropvolgende voorschriften de loonverplichtingen voor werkgevers en spelen ze in op de evoluerende economische realiteiten.
In 2024–2025 introduceerde de Lesotho Revenue Authority (LRA) bijgewerkte richtlijnen voor Pay-As-You-Earn (PAYE) belasting, waarbij de belastingvrije drempel werd verhoogd en de belastingklassen werden aangepast. Vanaf 2025 zijn werknemers die tot M48.000 per jaar verdienen vrijgesteld van PAYE, terwijl inkomen boven deze drempel progressief belast wordt – 20% tot M72.000 en 30% voor inkomen dat M72.000 overschrijdt. Werkgevers zijn verplicht om maandelijks PAYE in te houden en af te dragen, waarbij ze aangiften elektronisch indienen via het LRA e-Tax-platform, een systeem dat is versterkt door recente digitaliseringsoffensieven om de naleving en auditsporen te verbeteren.
Sociale zekerheidsbijdragen blijven een belangrijke focus voor hervorming. Hoewel Lesotho geen uitgebreid wettelijk sociaal zekerheidsysteem heeft, heeft de regering haar intentie geuit om betalingspensioenschema’s en werkloosheidsverzekering op middellange termijn in te voeren, in overeenstemming met verbintenissen die zijn gemaakt tijdens de nationale beleidsconsultaties van het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid. In de tussentijd zijn werkgevers verplicht bij te dragen aan het Workers’ Compensation Fund, met tarieven die afhankelijk zijn van de ingeschatte risicosector.
Het minimumloonbeleid van Lesotho werd in 2024 herzien, met een nieuw minimum voor de textielsector – de grootste particuliere werkgever van Lesotho – vastgesteld op M2.500 per maand, wat overeenkomt met inspanningen om het welzijn van werknemers en industriële onrust aan te pakken. De overheid houdt de naleving actief in de gaten, vooral in exportgerichte sectoren, en heeft inspecties verhoogd in samenwerking met het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid.
Belangrijke compliance-uitdagingen blijven bestaan, vooral in de informele sector, die volgens het Bureau van Statistiek bijna 50% van de beroepsbevolking uitmaakt. De laboratoriummoderniseringsagenda van de overheid voor 2025–2027 omvat plannen om registratie uit te breiden, payroll rapportage te vereenvoudigen en de handhavingscapaciteit te versterken.
Met het oog op de toekomst is er een verwachting van voortdurende regulatoire verstrakking en digitale transformatie in loon- en werkbelastingadministratie. Werkgevers wordt geadviseerd om updates van de Lesotho Revenue Authority en het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid in de gaten te houden om volledige naleving te waarborgen te midden van een dynamische juridische omgeving.
Geschillenbeslechting: Recente Jurisprudentie en Officiële Procedures
De geschillenbeslechting in de arbeidsrechtsector van Lesotho wordt nog steeds gevormd door het dubbele kader van wettelijke mechanismen en evoluerende jurisprudentie. De Arbeidscode Order Nr. 24 van 1992 blijft de belangrijkste wetgeving die de arbeidsrelaties reguleert, waarin procedures voor geschillenbeslechting worden uiteengezet en belangrijke instellingen zoals de Directie Geschillenpreventie en -oplossing (DDPR) en Arbeidsrechtbanken worden opgericht. In de afgelopen jaren hebben deze instanties een constante werklast ervaren, aangedreven door aanhoudende geschillen over onterecht ontslag, loonschuld en ontslagprocessen.
- Officiële Procedures: De DDPR fungeert als het eerste aanspreekpunt voor de meeste arbeidsgerelateerde geschillen, met de opdracht te bemiddelen en arbitreren in zaken voordat ze escaleren naar de Arbeidsrechtbank. De officiële procedure vereist dat werknemers of werkgevers geschillen binnen zes maanden na het ontstaan van de actie naar de DDPR verwijzen. Als bemiddeling faalt, is arbitrage verplicht voor de meeste onterecht ontslag en loongerelateerde zaken. Alleen zaken die complexe juridische vragen of beroepen omvatten, worden doorverwezen naar de Arbeidsrechtbank of de Arbeidsberoepshof, volgens strikte wettelijke termijnen zoals vastgelegd in de Arbeidscode Order (Regering van Lesotho).
- Recente Jurisprudentie: Opvallende recente uitspraken hebben procedurele vereisten en verplichtingen van werkgevers verduidelijkt. In Lesotho Highlands Development Authority v. Phafane (2023) bevestigde het Arbeidsberoepshof de noodzaak voor werkgevers om strikt te voldoen aan procedurele billijkheid voordat ontslagen worden doorgevoerd, met de nadruk op schriftelijke kennisgeving en het recht om gehoord te worden. Een andere significante arbitrage-uitspraak van de DDPR in 2024 benadrukte de handhaafbaarheid van sectorale minimumloonorders, waarbij achterstallige betalingen aan textielarbeiders werden toegewezen na niet-naleving door verschillende fabrieken (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
- Tendensen en Belangrijke Statistieken: Volgens het jaarlijkse rapport van de DDPR 2023-2024 zijn er meer dan 3.000 zaken geregistreerd, waarbij onterecht ontslag (42%) en loongerelateerde geschillen (37%) de meerderheid uitmaken. Het oplossingspercentage bij de DDPR staat op 78%, met de meeste zaken die binnen 90 dagen worden afgerond (Directie Geschillenpreventie en -oplossing).
- Vooruitzichten: Voor 2025 en verder wordt verwacht dat Lesotho zich zal richten op het verbeteren van de efficiëntie van geschillenbeslechting, met geplande digitalisering van het casemanagement bij de DDPR en uitgebreide juridische hulpdiensten. Er wordt ook een toename verwacht in geschillen met betrekking tot herstructureringen op de werkplek en beleid voor telewerken, wat reflecteert op mondiale tendensen en wetgevende wijzigingen die momenteel door het parlement van Lesotho worden overwogen.
Terwijl de economie van Lesotho zich aanpast aan nieuwe uitdagingen, blijft het kader voor geschillenbeslechting in het arbeidsrecht cruciaal voor het balanceren van werknemersbescherming en werkgeversflexibiliteit, met doorlopende hervormingen en jurisprudentie die waarschijnlijk de procedurele normen en rechten verder zullen definiëren.
Arbeidsmarkttendensen: Sleutelstatistieken en Arbeidsanalyse
Het arbeidsrechtskader van Lesotho is verankerd in de Arbeidscode Order, 1992, die regelingen vaststelt voor arbeidsovereenkomsten, arbeidsomstandigheden, beëindiging, beroepsveiligheid en collectieve onderhandelingen. Recente wijzigingen en beleidsinspanningen hebben zich gericht op het afstemmen van nationale wetten op internationale normen, met name die van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), om de uitdagingen op de arbeidsmarkt aan te pakken en fatsoenlijk werk te bevorderen.
Vanaf 2025 wordt de arbeidsmarkt van Lesotho gekenmerkt door een hoge werkloosheid, een grote informele sector en aanzienlijke afhankelijkheid van sectoren zoals kledingproductie, landbouw en openbare diensten. De officiële werkloosheidsgraad blijft hoog, rond de 23%, met veel hogere werkloosheid onder jongeren. De beroepsbevolking is overwegend jong, met meer dan 60% van de bevolking jonger dan 35 jaar, wat de urgentie voor het creëren van banen en het ontwikkelen van vaardigheden benadrukt (Bureau van Statistiek – Lesotho).
De deelname aan de beroepsbevolking is modest gegroeid, maar de kwaliteit van banen blijft een zorg. Een aanzienlijk deel van de werknemers is betrokken bij kwetsbare werkgelegenheid – informeel, ongeorganiseerd of zonder sociale bescherming. De kledingsector, de grootste particuliere werkgever van Lesotho, blijft een brandpunt voor arbeidsrechten en naleving, omdat deze onderworpen is aan strenge inspectie regimes vanwege handelsakkoorden en exportvereisten. Naleving van minimumloonwetten en normen voor beroepsveiligheid wordt gehandhaafd door middel van regelmatige inspecties door het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid, hoewel middelen beperkende handhavingseffectiviteit kunnen belemmeren, vooral in plattelands- en informele instellingen.
Belangrijke wetgevende ontwikkelingen in de afgelopen jaren omvatten de Arbeidscode (Amendment) Act van 2021, die bepalingen over anti-discriminatie, zwangerschapsbescherming en gezondheid en veiligheid op de werkplek versterkte. Verdere hervormingen worden verwacht, met name gericht op werknemers in de informele sector en het uitbreiden van sociale bescherming. De overheid heeft ook prioriteit gegeven aan de digitalisering van de arbeidsadministratiediensten om de transparantie en efficiëntie te verbeteren (Regering van Lesotho).
De vooruitzichten voor de komende jaren suggereren geleidelijke, hoewel ongelijkmatige, verbeteringen in de arbeidsomstandigheden. Doorlopende initiatieven – zoals beroepsopleidingprogramma’s, ondersteuning van ondernemerschap en publiek-private partnerschappen – proberen de vaardigheden van de beroepsbevolking te verbeteren en formele werkgelegenheid te faciliteren. Effectieve implementatie en handhaving van het arbeidsrecht zullen cruciaal blijven voor het bevorderen van eerlijke uitkomsten op de arbeidsmarkt en het behalen van de bredere ontwikkelingsdoelen van het land.
Sector-specifieke Impact: Mijnbouw, Landbouw en Diensten
Het arbeidsrecht in Lesotho wordt gevormd door de Arbeidscode Order, 1992 (zoals gewijzigd), en de sectorale toepassing ervan is bijzonder significant in de mijnbouw, landbouw en diensten. Deze sectoren zijn centraal in het economische landschap en het werkgelegenheidsprofiel van Lesotho, en de afgelopen jaren hebben zowel wetgevende updates als handhavinginitiatieven gezien om sector-specifieke uitdagingen aan te pakken.
- Mijnbouwsector: De mijnbouwindustrie, vooral diamantwinning, is een belangrijke werkgever en foreign earnings generator. De regering heeft zich gericht op verbeterde naleving van de regels voor beroepsgezondheid en -veiligheid (OHS) en loonregels, na wijzigingen in de Arbeidscode die de verplichtingen van werkgevers met betrekking tot contracten, werktijden en voordelen versterken. In 2023 intensifieerde het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid de inspecties op mijnlocaties om ervoor te zorgen dat minimumloonverhogingen en beveiligingsmandaten worden nageleefd, met een aanhoudende nadruk die tot 2025 verwacht wordt. Recent statistieken tonen aan dat de mijnbouw ongeveer 10.000 werknemers direct in dienst heeft, met een hoge mate van vakbondslidmaatschap en collectieve arbeidsovereenkomsten op zijn plaats (Ministerie van Mijnbouw).
- Landbouwsector: De landbouw blijft de grootste bron van informele werkgelegenheid in Lesotho, hoewel formele bescherming vaak achterblijft. De Arbeidscode (Amendment) Act 2021 breidde bepaalde bescherming uit naar landbouwarbeiders, waaronder rusttijden, schriftelijke contracten en bepalingen tegen oneerlijk ontslag. Echter, nalevingsproblemen blijven bestaan door informele aanwervingen en seizoensgebonden migratie. De overheid heeft, in samenwerking met de Internationale Arbeidsorganisatie, pilotprogramma’s gelanceerd om seizoensarbeiders te registreren en het bewustzijn van rechten te verbeteren, met resultaten die naar verwachting verdere beleidsaanpassingen in 2025 en daarna zullen informeren (Ministerie van Landbouw en Voedselzekerheid).
- Dienstensector: De dienstenector, waaronder detailhandel, horeca en opkomende ICT, is aanzienlijk gegroeid na de pandemie. Wetgevende ontwikkelingen zoals de Arbeidscode Lonen (Amendment) Order 2024 hebben bijgewerkte minimumlonen voor dienstverleners vastgesteld, wat weerspiegelt dat kosten van levensaanpassing zijn doorgevoerd. Er is een merkbare stijging in formalisering, waarbij meer werkgevers zich registreren voor sociale zekerheid en verzekering tegen arbeidsverlet. Echter, naleving van anti-pest en non-discriminatie bepalingen blijft een regulatoir aandachtspunt, waarbij de Directie Geschillenpreventie en -oplossing een toenemend aantal gevallen van arbeidsklachten behandelt (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
Met het oog op de toekomst worden verbeterde handhavingscapaciteit en digitalisering van de arbeidsadministratie verwacht, met sector-specifieke compliance-audits en belanghebbendenconsultaties die zijn gepland tot 2026. De trend suggereert versterkte juridische bescherming en compliance-mechanismen in belangrijke sectoren, hoewel uitdagingen in de informele werkgelegenheid en effectieve handhaving blijvende prioriteiten blijven.
Overheidsinitiatieven en Hervormingsplannen (2025–2030)
De regering van Lesotho heeft een reeks initiatieven en hervormingsplannen ondernomen om het arbeidsrecht te moderniseren en de arbeidsnormen af te stemmen op internationale normen voor de periode 2025–2030. Deze hervormingen hebben als doel aanhoudende uitdagingen op de arbeidsmarkt aan te pakken, de bescherming van werknemers te verbeteren en een meer competitieve en eerlijke economische omgeving te bevorderen.
Een hoeksteen van de lopende hervormingen is de algehele herziening en wijziging van de Arbeidscode Order 1992. Het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid heeft eind 2024 een nationaal consultatietraject gelanceerd, waarin vakbonden, werkgeversorganisaties en internationale partners zoals de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) worden betrokken, om hiaten in gebieden zoals minimumloonregulering, veiligheid op de werkplek, geschillenbeslechting en gendergelijkheid in werkgelegenheid aan te pakken. De verwachte Arbeidscode (Amendment) Bill zal naar verwachting medio 2025 in het parlement worden ingediend, met gefaseerde implementatie die gepland staat tot 2027. Deze wijzigingen zijn bedoeld om de naleving voor bedrijven te stroomlijnen terwijl de beschermingsmaatregelen voor werknemers worden verbeterd, inclusief duidelijkere bepalingen over oneerlijk ontslag, collectieve onderhandelingen en sociale zekerheidsbijdragen.
Ter ondersteuning van een grotere regulatoire naleving versterkt de overheid de arbeidsinspectie en handhavingsmechanismen. Het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid heeft voorgesteld de digitalisering van belangrijke administratieve functies, zoals werkvergunningaanvragen en rapportage over beroepsgezondheid en veiligheid, te bevorderen om bureaucratie te verminderen en de nauwkeurigheid van gegevens te verbeteren. Deze modernisering zal worden ondersteund door capaciteitsopbouwinitiatieven voor arbeidsinspecteurs en de introductie van een online compliance-portaal tegen 2026, met als doel het aantal inspecties op de werkplek de komende vijf jaar met 30% te verhogen (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
Gelijkheid tussen mannen en vrouwen en werkgelegenheid voor jongeren zijn prioritaire gebieden binnen het Nationale Strategische Ontwikkelingsplan van de regering (NSDP II), dat loopt tot 2030. Het Plan schetst gerichte maatregelen – zoals stimulansen voor werkgevers om vrouwen en jongeren in dienst te nemen, hervormingen van ouderschapsverlof en programma’s voor vaardigheidsontwikkeling – om gaten op de arbeidsmarkt te dichten. In 2025 zal de regering een loon subsidieprogramma piloten gericht op jongeren en vrouwen in de productie- en dienstensector, met plannen voor landelijke uitrol tegen 2027 (Regering van Lesotho).
Statistisch gezien blijft de werkloosheid in Lesotho hoog, geschat rond de 23% in 2024, met jeugdwerkloosheid van meer dan 30%. De regering verwacht dat juridische en beleidswijzigingen, in combinatie met de betrokkenheid van de particuliere sector, zullen bijdragen aan een vermindering van deze cijfers tegen 2030 (Bureau van Statistiek Lesotho). Het vooruitzicht voor arbeidsrecht in Lesotho wordt dus gekarakteriseerd door een toewijding aan juridische modernisering, sterkere handhaving en inclusiviteit, waarmee de basis wordt gelegd voor geleidelijke maar betekenisvolle verbeteringen in de arbeidsmarkteffecten in de komende jaren.
Toekomstperspectief: Verwachte juridische verschuivingen en Strategische Richtlijnen
Met het oog op 2025 en verder is het arbeidsrecht in Lesotho klaar voor verdere evolutie nu de overheid en belanghebbenden reageren op zowel binnenlandse als internationale druk voor arbeids hervormingen. De afgelopen jaren hebben een reeks significante wijzigingen gezien, met name de Arbeidscode (Amendment) Act van 2021, die als doel had het arbeids kader van Lesotho beter af te stemmen op de conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) en aanhoudende kwesties zoals genderdiscriminatie, beroepsveiligheid en sociale zekerheid aan te pakken.
Een belangrijk aandachtspunt is de formalisering van de informele sector, die volgens het Bureau van Statistiek Lesotho nog steeds ongeveer 60% van de beroepsbevolking in dienst heeft. De overheid wordt verwacht aanvullende maatregelen in te voeren om juridische bescherming en sociale voordelen voor informele werknemers uit te breiden, in overeenstemming met verbintenissen die zijn gemaakt onder het Decent Work Country Programme. Bovendien, met Lesotho’s economische afhankelijkheid van textiel en kledingexport onder de African Growth and Opportunity Act (AGOA), blijft naleving van internationale arbeidsnormen cruciaal voor de toegang tot de markt. Deze externe druk zal waarschijnlijk verdere verbeteringen bevorderen op gebieden zoals collectieve onderhandelingen, aanpassingen van het minimumloon en veiligheid op de werkplek.
Een andere verwachte juridische verschuiving betreft gendergelijkheid en de preventie van intimidatie op de werkplek. Na de ratificatie van ILO Conventie Nr. 190 over geweld en intimidatie in 2023, heeft het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid zijn intentie geuit om uitgebreide regelgeving en handhavingsmechanismen te ontwikkelen ter bescherming van kwetsbare werknemers, met name vrouwen in de textielsector (Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid).
Strategisch gezien zouden werkgevers die in Lesotho opereren prioriteit moeten geven aan proactieve naleving door regelmatig audit van werkplek beleid, robuuste klachtenprocedures en voortdurende training van werknemers. Ze moeten ook op de hoogte blijven van aanstaande wijzigingen in de Arbeidscode en sectorale loonorders, aangezien deze waarschijnlijk zullen worden bijgewerkt om in te spelen op inflatiedruk en evoluerende arbeidsmarktdynamiek. Voor investeerders en multinationale ondernemingen zal samenwerking met lokale juridische adviseurs en deelname aan tripartiete fora – bestaande uit de overheid, werkgevers en vakbonden – essentieel zijn voor het navigeren van regelgevende veranderingen en het behouden van industriële harmonie.
Samenvattend, het arbeidsrechtlandschap in Lesotho in 2025 wordt gekenmerkt door een trend naar grotere bescherming van werknemers, juridische harmonisatie met internationale normen en uitgebreide sociale zekerheidsvoorzieningen. Belanghebbenden moeten waakzaam blijven voor beleidsontwikkelingen en flexibele strategieën aannemen om naleving en duurzame arbeidsrelaties in de komende jaren te waarborgen.
Bronnen & Referenties
